รูปแบบการคิดของอัจฉริยะออทิสติก, Autistic Savant & Cognitive Style, HAPPY HOME ACADEMY

ศูนย์วิชาการ แฮปปี้โฮม

รวบรวมและเผยแพร่ ข้อมูลความรู้ทางวิชาการ ที่เกี่ยวข้องในการพัฒนาเด็กและวัยรุ่น
รวมถึงการรับจัดฝึกอบรม สัมมนา กิจกรรมวิชาการ นิทรรศการเผยแพร่ความรู้
เพื่อเป็นการเรียนรู้ร่วมกันระหว่าง ผู้ปกครอง นักวิชาการ และประชาชนทั่วไปที่สนใจ

H A P P Y H O M E A C A D E M Y

รูปแบบการคิดของอัจฉริยะออทิสติก

Autistic Savant & Cognitive Style

นพ.ทวีศักดิ์ สิริรัตน์เรขา จิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น

“อัจฉริยะออทิสติก” หรือ “ออทิสติกซาวองต์” (autistic savant) มีรูปแบบการคิด (cognitive style) ที่แตกต่างกันไปในแต่ละคน และมักแตกต่างไปจากการคิดของคนทั่วไปด้วย บางคนคิดเป็นภาพ บางคนคิดเป็นเสียง บางคนคิดเป็นตัวเลข และบางคนคิดเป็นคำพูด

รูปแบบการคิด แบ่งตามกระบวนการประมวลผลข้อมูลของสมอง ทั้งการแปลงรูป เก็บจำ และดึงกลับมาใช้งาน ซึ่งมักดึงกลับมาใช้งานในรูปแบบที่เก็บไว้ เช่น เก็บเป็นภาพก็จะดึงออกมาเป็นภาพ เก็บเป็นคำพูดก็จะดึงออกมาเป็นคำพูด แต่ละคนมักมีแนวโน้มที่จะใช้รูปแบบการคิดในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่งมากกว่าที่จะใช้หลายรูปแบบ

ดร. Temple Grandin ผู้ซึ่งเป็นอัจฉริยะออทิสติกด้วย ได้พยายามอธิบายรูปแบบการคิดของผู้ที่เป็นออทิสติก ในปี พ.ศ. 2538 แกรนดินเขียนหนังสือเรื่อง “การคิดเป็นภาพ” (thinking in pictures) เนื่องจากเธอคิดเป็นภาพ จึงทำให้เข้าใจผิดว่าออทิสติกทุกคนจะมีรูปแบบการคิด เหมือนเธอ ภายหลังจากที่เธอได้พบปะพูดคุยกับผู้คนมากขึ้น ทำให้เรียนรู้ว่าคนอื่นไม่ได้คิดเป็นภาพเหมือนเธอเสมอไป

ในปี พ.ศ. 2549 ดร. Temple Grandin ได้เขียนหนังสือฉบับปรับปรุง เกี่ยวกับรูปแบบการคิดของออทิสติก รวมถึงอัจฉริยะออทิสติก ที่มีความหลากหลาย โดยแบ่งออกเป็น 3 กลุ่มใหญ่ คือ กลุ่มที่คิดเป็นภาพ (visual thinkers) กลุ่มที่คิดเป็นรูปแบบ (pattern thinkers) และกลุ่มที่คิดเป็นคำพูด (verbal thinkers) ซึ่งมีรายละเอียด ดังนี้

1) กลุ่มที่คิดเป็นภาพ (visual thinkers)

ผู้ที่มีรูปแบบการคิดในกลุ่มที่คิดเป็นภาพ จะคิดเป็นภาพเสมือนจริง (photo realistic visual thinkers) เป็นรูปภาพ รูปถ่าย ระบบการคิดจะคล้ายกับเว็บไซต์ค้นหาข้อมูล Google กำลังค้นหาภาพ ซึ่งจะมีภาพที่หลากหลายแสดงออกมาให้เห็นจากคำค้นที่หา

เมื่อคิดถึง “สุนัข” ก็จะมีภาพของสุนัขสายพันธุ์ต่าง ๆ ในอิริยาบถต่าง ๆ อยู่ในหัว รู้ว่าสุนัขแต่ละตัวมีอะไรที่เหมือนกัน และมีความแตกต่างจากแมวอย่างไร จากนั้นก็จะค่อย ๆ สร้างภาพเฉพาะของสุนัขเป็นความคิดรวบยอดเกี่ยวกับสุนัขขึ้นมา หรือที่เรียกว่า “การคิดแบบอุปนัย” (bottom up thinking)

ผู้ที่คิดเป็นภาพ มักเก่งในเรื่องการออกแบบ กราฟฟิกดีไซน์ ถ่ายรูป แต่มักมีปัญหาในด้านคณิตศาสตร์

2. กลุ่มที่คิดเป็นรูปแบบ (pattern thinkers)

ผู้ที่มีรูปแบบการคิดในกลุ่มที่คิดเป็นรูปแบบ จะคิดเป็นรูปแบบ แบบแผน มีตรรกะหรือการร้อยเรียงในการคิดที่ชัดเจน เช่น คิดเป็นเสียงดนตรี คิดเป็นตัวเลข หรือการคำนวณทางคณิตศาสตร์

เมื่อคิดถึง “สุนัข” เขาจะเริ่มคิดจากลักษณะทั่วไปที่เหมือนกันของสุนัข แล้วค่อยแตกย่อยเป็นลักษณะเฉพาะของสุนัขแต่ละสายพันธุ์ หรือที่เรียกว่า “การคิดแบบนิรนัย” (top down thinking)

ผู้ที่คิดเป็นรูปแบบ มักเก่งในเรื่องคณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์ การเล่นหมากรุก และโปรแกรมคอมพิวเตอร์ แต่มักมีปัญหาในด้านการอ่าน

3. กลุ่มที่คิดเป็นคำพูด (verbal thinkers)

ผู้ที่มีรูปแบบการคิดในกลุ่มที่คิดเป็นคำพูด จะคิดลงลึกในความหมายของคำ และรายละเอียดของภาษา ตีความหมายของคำที่ได้อ่านหรือฟัง โดยไม่มีภาพหรือรูปแบบในหัว ผู้ที่คิดเป็นคำพูด มักเก่งในเรื่องประวัติศาสตร์ อักษรศาสตร์ และนิติศาสตร์ แต่มักมีปัญหาในด้านการวาดรูป

เมื่อทราบว่าอัจฉริยะออทิสติกแต่ละคนมีรูปแบบการคิดแบบไหนแล้ว ก็จะสามารถหาวิธีการส่งเสริมการเรียนรู้ที่เหมาะสมกับความสามารถ และความบกพร่องที่มีได้ไม่ยาก และสามารถดึงศักยภาพที่มีอยู่มาใช้ได้อย่างเต็มที่

เอกสารอ้างอิง

Bennett S. (2005). Intriguing connections between giftedness and autism, music and language. [Online]. Available URL: http://autismcoach.com/gifted_with_learning_disabilitie.htm

Grandin T. (1995). Thinking in pictures: and other reports from my life with autism. New York: Doubleday.

Grandin T. (2010). The world needs all kinds of minds. [Online]. Available URL: https://www.ted.com/talks/temple_grandin_the_world_needs_all_kinds_of_minds/transcript

Treffert D. (2005). The autistic savant. [Online]. Available URL: http://www.wisconsinmedicalsociety.org/savant/savantsyndrome.cfm