
แบบคัดกรองบุคคลที่มีความต้องการพิเศษทางการศึกษา
Screening form for persons with special educational needs
นพ.ทวีศักดิ์ สิริรัตน์เรขา จิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น
แบบคัดกรองบุคคลที่มีความต้องการพิเศษทางการศึกษา สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ เป็นเครื่องมือที่นำมาใช้คัดกรองเด็กที่มีความต้องการพิเศษทางการศึกษาด้านต่าง ๆ
นำมาใช้ในกรณีที่นักเรียนยังไม่มีใบรับรองความพิการ/ สมุดประจำตัวคนพิการ/ ใบรับรองแพทย์ เพื่อให้ความช่วยเหลือด้านการศึกษา
ผู้พัฒนา
พัฒนาโดย สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ
ข้อบ่งชี้ในการใช้
ใช้คัดกรองเด็กที่มีความต้องการพิเศษทางการศึกษาด้านต่าง ๆ รวม 9 ด้าน ตามประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง กำหนดประเภทและหลักเกณฑ์ของคนพิการทางการศึกษา พ.ศ.2552
คุณสมบัติ
ไม่มีข้อมูล
ข้อจำกัด
ไม่มีข้อมูล
วิธีการใช้
แบบคัดกรองนี้ นำมาใช้ในกรณีที่เด็กยังไม่มีใบรับรองความพิการ บัตรประจำตัวคนพิการ หรือใบรับรองแพทย์ ที่ระบุถึงความบกพร่องหรือความพิการ เป็นการคัดกรองเบื้องต้น
ประกอบด้วยแบบคัดกรอง จำนวน 8 ชุด สำหรับบุคคลที่มีความบกพร่องด้านต่าง ๆ 8 ด้าน (ไม่มีชุดสำหรับประเภทพิการซ้อน ซึ่งก็คือความบกพร่องมากกว่า 1 ด้าน) ดังนี้
1. ความบกพร่องทางการเห็น (จำนวน 10 ข้อ)
2. ความบกพร่องทางการได้ยิน (จำนวน 9 ข้อ)
3. ความบกพร่องทางสติปัญญา (จำนวน 20 ข้อ)
4. ความบกพร่องทางร่างกายหรือการเคลื่อนไหวหรือสุขภาพ (จำนวน 11 ข้อ)
5. ความบกพร่องทางการเรียนรู้ (มี 2 ฉบับ คือ ประถมศึกษา และมัธยมศึกษา
แต่ละฉบับมี 2 ส่วน คือ ส่วนที่ 1 จำนวน 3 ข้อ ส่วนที่ 2 จำนวน 30 ข้อ)
6. ความบกพร่องทางการพูดและภาษา (จำนวน 10 ข้อ)
7. ความบกพร่องทางพฤติกรรมหรืออารมณ์ (จำนวน 18 ข้อ)
8. ออทิสติก (จำนวน 18 ข้อ)
ผู้ทำการคัดกรองต้องผ่านการอบรมวิธีการใช้และการประเมิน ตามแบบคัดกรองนี้ และควรมีอย่างน้อย 2 คนขึ้นไป ควรสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมจากผู้ที่อยู่ใกล้ชิดเด็กมากที่สุด เช่น ผู้ปกครองหรือครู เพื่อให้เกิดความชัดเจน ถูกต้อง
การให้คะแนน
การให้คะแนน ในแต่ละข้อจะมีคำตอบให้เลือก “ใช่” หรือ “ไม่ใช่”
ถ้าตอบ
“ใช่” ให้ 1 คะแนน
“ไม่ใช่” ให้ 0 คะแนน
ให้คิดคะแนนรวมจากทุกข้อในแบบทดสอบชุดนั้น
การแปลผล
แบบคัดกรองฉบับนี้เป็นแบบคัดกรองเพื่อประโยชน์ในการจัดการศึกษาเท่านั้น ไม่สามารถสรุปว่าเด็กเป็นอะไรจากการคัดกรองได้ ควรส่งผู้เชี่ยวชาญประเมินต่อไป
การแปลผล นับจากจำนวนข้อที่ตอบว่าใช่ โดยมีเกณฑ์การพิจารณาแต่ละชุด ดังนี้
ประเภทความบกพร่อง | จำนวนข้อทั้งหมด | เกณฑ์พิจารณา (ข้อ) |
---|---|---|
1. ความบกพร่องทางการเห็น | 10 | 5 |
2. ความบกพร่องทางการได้ยิน | 9 | 3 |
3. ความบกพร่องทางสติปัญญา | 20 | 2 ทักษะ ๆ ละ 2 ข้อ |
4. ความบกพร่องทางร่างกาย หรือการเคลื่อนไหวหรือสุขภาพ | 11 | 1 |
5. ความบกพร่องทางการเรียนรู้ | ||
ส่วนที่ 1 | 3 | 3 |
ส่วนที่ 2 (1) ด้านการอ่าน | 10 | ประถม 7/ มัธยม 7 |
ส่วนที่ 2 (2) ด้านการเขียน | 10 | ประถม 7/ มัธยม 7 |
ส่วนที่ 2 (3) ด้านการคำนวณ | 10 | ประถม 6/ มัธยม 5 |
6. ความบกพร่องทางการพูดและภาษา | 10 | 5 |
7. ความบกพร่องทางพฤติกรรมหรืออารมณ์ | 18 | 2 ข้อย่อยใน 1 หัวข้อ |
8. ออทิสติก | 18 | 3 ด้าน ๆ ละ 2 ข้อ |
การให้คะแนนและแปลผลศึกษาได้เพิ่มเติมจากคู่มือการใช้แบบคัดกรอง
ตัวอย่าง
แบบคัดกรองบุคคลที่มีความต้องการพิเศษทางการศึกษา
สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน กระทรวงศึกษาธิการ
แบบคัดกรองบุคคลที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา
(เนื่องจากไม่มีใบรับรองความพิการ/สมุดประจำตัวคนพิการ/ใบรับรองแพทย์)


แบบคัดกรองบุคคลที่มีความบกพร่องทางการเรียนรู้ (ประถมศึกษา)
(เนื่องจากไม่มีใบรับรองความพิการ/สมุดประจำตัวคนพิการ/ใบรับรองแพทย์)



แบบคัดกรองบุคคลที่มีความบกพร่องทางการพูดและภาษา
(เนื่องจากไม่มีใบรับรองความพิการ/สมุดประจำตัวคนพิการ/ใบรับรองแพทย์)


แบบคัดกรองบุคคลที่มีปัญหาทางพฤติกรรมหรืออารมณ์
(เนื่องจากไม่มีใบรับรองความพิการ/สมุดประจำตัวคนพิการ/ใบรับรองแพทย์)


แบบคัดกรองบุคคลออทิสติก
(เนื่องจากไม่มีใบรับรองความพิการ/สมุดประจำตัวคนพิการ/ใบรับรองแพทย์)


เอกสารอ้างอิง
กรุงเทพมหานคร, สำนักการศึกษา. หน่วยศึกษานิเทศก์. (2558). ประกอบกุล กล่อมอารมย์ (บรรณาธิการ). คู่มือแนวทางการสร้างระบบดูแลสุขภาวะทางใจ ของนักเรียนและครู. กรุงเทพฯ: ศูนย์บริการวิชาการ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.
ทวีศักดิ์ สิริรัตน์เรขา. (2565). การคัดกรองสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน. (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์ชุมนุมสหกรณ์การเกษตรแห่งประเทศไทย.
ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง กำหนดประเภทและหลักเกณฑ์ของคนพิการทางการศึกษา พ.ศ.2552. (2552). ใน: ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 126(ตอนพิเศษ 80 ง): 45-47.
บทความทั้งหมดยินดีให้นำไป เผยแพร่เพื่อความรู้ได้ โดยกรุณาอ้างอิงแหล่งที่มา
ทวีศักดิ์ สิริรัตน์เรขา. (2568). แบบคัดกรองบุคคลที่มีความต้องการพิเศษทางการศึกษา. [Online]. จาก https://www.happyhomeclinic.com/screen17-special9.html
(บทความต้นฉบับ: การคัดกรองสุขภาพจิตเด็กวัยเรียน ปี 2560)

นพ.ทวีศักดิ์ สิริรัตน์เรขา
จิตแพทย์เด็กและวัยรุ่น
การศึกษา
· แพทยศาสตร์บัณฑิต จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
· วุฒิบัตรแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ สาขาจิตเวชศาสตร์เด็กและวัยรุ่น (จุฬาฯ)





กลับศูนย์วิชาการ »